Voor kinderen is een scheiding moeilijk. Soms is het voor jou ook lastig om de juiste woorden te vinden.
Er zijn gelukkig goede en leuke kinderboeken over dit thema. Onderstaand een mooi lijstje op basis van leeftijden.

Kinderboeken vanaf 3 jaar:

  • Ik heb twee beren, door Conny Boendermaker, ISBN 9071368548,
    Als de blauwe beer uit mama’s huis bij papa gaat logeren, kan deze het niet vinden met de beer in papa’s huis.
  • Dag, papa, door Nicoline van Heijningen en Annet Schaap, ISBN 9076766940,
    De ouders van Jochem en Max gaan scheiden, papa gaat weg. Jochem bedenkt iets dat de dag minder droevig maakt.

Kinderboeken vanaf 4 jaar:

  • De papawinkel, door Kristien Aertssen, ISBN 9025830226,
    Nadat zijn vader is vertrokken, helpt de buurman Kleine Kater een beetje over zijn verdriet heen.
  • Twee van alles, door Babette Cole, ISBN 9056371479,
    Twee kinderen besluiten hun ouders te laten ont-trouwen omdat ze zoveel ruzie hebben.
  • Van alles twee : over de betekenis van echtscheiding voor jonge kinderen, door Martine Delfos, ISBN 9075564406,
    De ouders van Sterre en Jordi zijn gescheiden, omdat ze te veel ruzie hadden. Voor Sterre en Jordi heeft de scheiding grote gevolgen.
  • Altijd is voor altijd, door Bettie Elias, ISBN 9044801848,
    Niels heeft het er moeilijk mee dat zijn vader weg is gegaan en in een andere stad is gaan wonen.
  • Heks en Tovenaar, door Brigitte Minne, ISBN 9058381455,
    Heks en Tovenaar zijn gelukkig met hun twee kinderen, totdat ze elkaar na jaren gaan irriteren en besluiten te scheiden.
  • Kamil, de groene kameleon, door Daniëlle Steggink, ISBN 9066655003,
    Als de ouders van een kleine groene kameleon gaan scheiden, is hij erg van streek, maar een wijze, groene kameleon helpt hem om te gaan met de gele wereld van zijn moeder en de blauwe van zijn vader.
  • Dag pappa, tot ziens!, door Brigitte Weninger, ISBN 9055790990,
    Toms teddybeer vertelt over kleine beer, van wie de ouders gescheiden zijn (net als Toms ouders), maar die toch altijd van hem zullen blijven houden.

Kinderboeken vanaf 5 jaar:

  • Ze kwamen logeren… en gingen niet meer weg!, door Annalena McAfee, ISBN 9025723543,
    Het rustige leventje van Winnie en haar vader verandert, als de vriendin van haar vader met een heel ondeugend zoontje komt logeren. 
  • Maar jij blijft mijn papa, door Ann De Bode en Rien Broere, ISBN 902081379X,
    Na de scheiding van haar ouders raakt An nogal in de war wanneer haar moeder een nieuwe vriend krijgt.
  • Papa woont nu in de Willemstraat, door Nele Maar, ISBN 9066920610,
    Bart heeft twee beren. Hij speelt vaak dat ze getrouwd zijn, net als zijn ouders vroeger.
  • Scheiden : logeren bij papa, door Celeste Snoek, ISBN 9057880814,
    De ouders van Rik zijn gescheiden. Bij papa is het leven anders dan thuis, bij mama.
  • Wanneer komt papa terug?, door Trudy Osman en Joanna Carey, voor kinderen vanaf 5-7 jaar.
  • Papa’s nieuwe vriendin, door Norman Leach en Jane Browne, voor kinderen vanaf 5-7 jaar.

Kinderboeken vanaf 6 jaar:

  • Kas kookt, door Rene Berends, ISBN 9020831909, (AVI1).
    Mama heeft een vriend, papa is weg; Kas is boos, hij mist papa.
  • Stijntje Stoer, door Lian de Kat, ISBN 9027642192,
    Papa woont niet meer thuis. Soms mist Stijntje hem.
  • Bang boos blij, door Boukje Overgaauw e.a., ISBN 9075564643,
    Een boek over wat er is gebeurd bij de scheiding en daarna. Je kan in het boek tekenen en schrijven over alles wat je voelt.
  • Weekendpapa, door Nelleke Scherpbier, ISBN 9789085430353,
    De ouders van Jesse gaan scheiden, en dat vindt hij best moeilijk. Bij zijn verhaal staan praatvragen voor jou zelf.
  • Mijn twee vaders! Heidi Smits, ISBN 902085559X, (A3).
    Luuk woont bij zijn moeder; papa woont in een ander huis.
  • Vaders, moeders? Hardgekookte eieren!, door Jacques Vriens, ISBN 9026991533,
    Jan en Nikkie hebben een geheime club en vertellen elkaar alles. Dat komt goed uit als Nikkie boos is omdat haar ouders gaan scheiden.
  • Asja’s waterbollies & andere verhalen, door Vere Westwind, ISBN 9080750913,
    Verhalen over de 7-jarige Asja, dochter van gescheiden ouders. Kas kookt, door Rene Berends, ISBN 9020831909, vanaf 6 jaar (AVI1). Mama heeft een vriend, papa is weg; Kas is boos, hij mist papa.
  • Stijntje Stoer, door Lian de Kat, ISBN 9027642192,
    Papa woont niet meer thuis. Soms mist Stijntje hem.

Kinderboeken vanaf 7 jaar:

  • Samen met Sander, door Kolet Janssen, ISBN 9065659633,
    Dries woont bij zijn moeder en haar vriend; Sofie en Sander wonen er soms ook. Maar Dries en Sander kunnen elkaar niet uitstaan.
  • Achter op de motor, door Trude de Jong, ISBN 9027609837,
    Dirk kan helemaal niet opschieten met mama’s nieuwe vriend en hij besluit van hen te scheiden.
  • Mam, wordt nou eens verliefd, door Anne Steinwart, voor kinderen vanaf 7-10 jaar.

Kinderboeken vanaf 8 jaar:

  • Koffer-Koen, door Annie van Gansewinkel, ISBN 9027675325,
    Koen houdt van verzamelen. Maar het is wel lastig dat hij al z’n schatten twee keer per week moet verhuizen. Hij woont een paar dagen in het huis van zijn moeder en een paar in de flat van z’n vader.
  • Alles mag, door Eva Polak, ISBN 9068220985,
    De ouders van Mark zijn gescheiden. Als zijn moeder een nieuwe vriend krijgt, vindt Mark dit heel erg moeilijk.
  • Het drakepad, door Carry Slee, ISBN 9026910681,
    Floortje moet nog erg wennen: zij woont met haar moeder in een nieuw huis en haar vader woont nog in het oude huis. Maar in het bos ontdekt ze een heel geheimzinnige plek!
  • Hokus pokus… plas!, door Carry Slee, ISBN 9026993676,
    De rust van Milan wordt verstoord wanneer de dochter van de vriend van zijn moeder komt logeren en probeert hem bij iedereen zwart te maken.
  • Heen en Weer, door Marja Baseler, ISBN 9789044328530
  • Informatie en praktische tips over de scheiding, de gevoelens die daarbij horen en het wonen in twee huizen.

Kinderboeken vanaf 9 jaar:

  • Ouders!?! Het leven van Sterre, door Annemarie Bon, ISBN 9027660069,
    Sterre woont bij haar moeder en heeft al een jaar geen contact meer met haar vader. Vanaf het moment dat haar moeder onverwachts in het ziekenhuis komt te liggen, verandert er ineens veel voor Sterre.
  • Willem is een weerwolf, door Hermine Landvreugd, ISBN 9021618028,
    Na de scheiding van hun ouders wonen Willem en zijn broer Mick apart; toch gaan ze veel met elkaar om en dan gebeuren er merkwaardige dingen.
  • Ik ben Willem!, door Hermine Landvreugd, ISBN 9021619369,
    Door de week woont Willem bij zijn moeder en in het weekend bij zijn vader. Hij verliest zijn oma, maar krijgt er een babyzusje bij.
  • Het geheim van Lena Lijstje, door Francine Oomen, ISBN 9026996470,
    De ouders van Lena zijn gescheiden; om de warboel in haar hoofd een beetje op te ruimen maakt ze overal lijstjes van.
  • Carlijn, door Lily van der Velde, ISBN 9020664212,
    Carlijn woont, zeer tegen haar zin, sinds kort met haar moeder in Den Haag. Haar vader, die nooit tijd voor hen had, is in Zeeland gebleven. Alles valt tegen in Den Haag.

Stress bij kinderen bij scheiding is belangrijk om aandacht voor te hebben. Een scheiding brengt allerlei gevoelens met zich mee. Spanning, onzekerheid, volle bak emoties en een flinke dosis stress. Je zit als ouders in een emotionele achtbaan.  Dikwijls (onbewust) vechtend om de beste plek. Daarbij vergeet je wel eens dat jullie kinderen in het achterste karretje zitten.

“De kinderen hebben er geen last van.” Is dat wel zo?

Kinderen ervaren ook stress. En niet zo’n klein beetje ook. Ze doen stoer of spelen het lieve rustige kind. Soms een boze bui of hevig verdriet, maar vaak lijkt het wel te gaan. Ik hoor het ouders zeggen. “De kinderen hebben er geen last van”.  Niet zelden is dat wat kinderen doen. Zichzelf wegcijferen en de onveiligheid verduren en er ogenschijnlijk geen last van hebben. En hoe ouders ook hun best doen, een scheiding en ook de tijd daarna is altijd een onveilige periode voor kinderen. En als de rust een beetje is terug gekeerd breekt de volgende stressvolle periode voor ze aan. De nieuwe liefde van vader of moeder. Het ultieme signaal voor kinderen dat de scheiding voor altijd is en het tussen papa en mama echt nooit meer goed komt.

Dynamiek tussen kind en ouder

In spannende of nare tijden krijgt je brein een seintje om maar zo snel mogelijk stresshormonen aan te maken. De hartslag gaat omhoog, net zoals je ademhaling en je bloeddruk. Je staat “aan”,
je lontje is uiterst kort en je voelt je rot. Omdat bij een scheiding het allemaal nog zo onzeker is wat er staat te gebeuren, lukt het nauwelijks om het stressniveau weer omlaag te krijgen. Je hebt als ouder in deze periode al vaak je handen vol aan jezelf.  Kinderen voelen dat en zeker de jonge kinderen gaan jou dan niet belasten. Dat is de dynamiek van de afhankelijkheid van het kind naar de ouder.

Jonge kinderen hebben een veilige, voorspelbare en liefdevolle omgeving nodig om hun basis te kunnen leggen. Stress bij kinderen bij scheiding is lastig te voorkomen.  Wanneer ze al vroeg in hun leven blootgesteld worden aan stress als gevolg van bijvoorbeeld een scheiding, kan dit invloed hebben op hun ontwikkeling. Hoe langer de onveiligheid duurt hoe groter het effect. Bij jonge kinderen ontwikkelen zich juist de hersengebieden die gevoelig zijn voor stress erg snel. En door de stress gaat deze ontwikkeling anders dan bij kinderen die deze stress niet ervaren.

Stress bij kinderen bij scheiding verantwoordelijkheid ouders

Er is de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar traumatische stress bij jonge kinderen. Deze kinderen lijken, naast concentratie- en planningsproblemen erg kwetsbaar te zijn voor gedragsproblemen en angststoornissen. Ook zijn er aanwijzingen dat hevige stress op jonge leeftijd het risico op dementie verhoogt.
Voor ouders in scheiding is het een hele verantwoording te zorgen dat hun kinderen zo goed mogelijk door deze periode komen. Soms heb je als ouder hulp nodig om te kunnen dealen met je eigen pijn. Het erkennen dat je het niet allemaal alleen kunt, is al een stap in de goede richting.
En regel je scheiding alsjeblieft in overleg. Met een mediator die jullie op het spoor houdt het gezamenlijke doel te bereiken. Goed uit elkaar gaan als partners en goed samen verder gaan als liefdevolle ouders. Ik help je graag! 

Wil je vast beginnen? Vila Pinedo (www.villapinedo.nl) heeft een online training ontwikkeld speciaal voor ouders die het nog beter willen doen.

Bij scheiden komt helaas met nogal wat administratieve rompslomp. Om het jullie gemakkelijker te naken heb ik alle documenten en links die van belang zijn verzameld op 1 pagina. 

Je vindt op deze pagina alles over mediation in het algemeen, alles wat met financiën te maken heeft, formulieren voor de belastingdienst en tips en formulieren als er ook kinderen bij de scheiding betrokken zijn.

Kom je er niet uit of heb je vragen? Je kunt me altijd bellen! 

Je ouders houden van je. ze zijn nu alleen teveel met zichzelf bezig. Door hun verdriet kunnen ze vaak niet meer helder denken. Ik heb tien tips voor jou op een rijtje gezet:

  1. Laat ze weten dat jij ook van hen houdt, maar dat het ruziemaken in jouw bijzijn moet stoppen. Dat voelt niet veilig. Zeg of schrijf dit aan je ouders. Stuur ze bijvoorbeeld allebei dezelfde mail, whatsapp of sms.
  2. Bedenk dat je ouders ooit verkering met elkaar hadden en dat de scheiding vooral daarover gaat. Dat het uit is. Scheiden doe je niet vanwege de kinderen. Die doen niets verkeerd. Het is niet jouw schuld. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun beslissingen.
  3. Zoek iemand om mee te praten. Een coördinator of meester/leraar op school, een moeder van een vriendje, een coach of een oom of tante. Je hebt een maatje nodig om mee te overleggen. Praten helpt.
  4. Probeer tijd alleen met je moeder of vader te vinden en vraag hem of haar eens hoe zij waren als kind. Als ze luisteren, kun je uitleggen hoe vervelend je het vond als zij lelijke dingen zeggen over de ander, je vader of je moeder. Dat je daardoor nooit meer zin hebt om iets aan hen te vertellen over jezelf. Blijf praten of mailen met je ouders.
  5. Maak een schema voor op de ijskast. Zet daarin duidelijk wanneer jij bij je vader of je moeder bent, wanneer je training is en wie je komt ophalen. Dit helpt als er gewisseld moet worden of als je een feestje hebt en dus niet of later komt. Denk vooruit!
  6. Jij bent geen ‘reddende engel’ voor je moeder of vader. Laat ze hun eigen problemen oplossen, dus doe niet mee aan berichten via jou van je moeder aan je vader en andersom.
  7. Tijdens een scheiding krijgen kinderen vanaf 12 jaar een brief van de rechter om te komen praten. Ook als je ouders aan bemiddeling doen, dat heet mediation. Je hoeft daar niet heen maar het kan soms wel nuttig zijn. Bij mediation mag je altijd aan de begeleider vragen of hij of zij ook een keer met jou wil praten. Zo snap je beter wat er speelt en kun je je eigen mening geven. Dat kan ook als je nog geen 12 jaar bent.
  8. Je ouders moeten een ouderschapsplan maken voor de scheiding. Als het gaat over de omgang en de plek waar je gaat wonen mag jij vertellen wat je wel of juist niet wil. Dat betekent niet dat alles precies zo gaat als jij hebt verteld, want je ouders kiezen en beslissen. Soms wil je dat juist wel. Als niemand naar je wil luisteren, schrijf dan een mailtje naar de mediator of aan de rechter. Misschien kun je iemand daarbij om hulp vragen, zoals aan je leraar. De mediator en de rechter vindt je bij de rechtbank in het gebied van jouw woonplaats, kijk daarvoor op de website www.rechtspraak.nl
  9. Wil je echt niet meer naar de andere ouder, schrijf daar dan een brief over. Leg het heel goed uit. Hoe komt het dat je weg wilt blijven. Soms is de situatie zo erg dat de rechter voor jou een bijzonder curator kan benoemen. Dat is iemand die alleen voor jou opkomt in de rechtszaak.
  10. Heb je nog meer vragen, kijk dan eens op de website van Villa Pinedo of in het boek ‘Aan alle gescheiden Ouders’, waarin in hoofdstuk 6 vragen van kinderen worden beantwoord.

Met ingang van 1 januari wordt de duur van het betalen van partneralimentatie ingekort van 12 naar 5 jaar. De lange termijn voor het betalen van partneralimentatie wordt door veel mensen als onrechtvaardig ervaren. Het is een bron van veel conflicten. De overheid hoopt met het inkorten van de alimentatieduur het aantal rechtszaken hierover fors te verminderen. Er is nog een tweede reden voor het verlagen van de termijn voor het betalen van partneralimentatie. Beide partners zijn sneller weer economisch zelfstandig.

Van 12 naar 5 jaar
De wettelijke plicht voor het betalen van partneralimentatie was tot eind 2019 maximaal 12 jaar. Alleen als het huwelijk korter dan 5 jaar heeft geduurd en er geen kinderen uit het huwelijk zijn geboren, dan is de maximale alimentatieduur gelijk aan de duur van het huwelijk. Volgens de nieuwe wet duurt een verplichting tot het betalen van partneralimentatie maximaal de helft van de duur van het huwelijk met een maximum van 5 jaar. Er is een aantal uitzonderingen:

  • Als het huwelijk langer dan 15 jaar heeft geduurd en de alimentatiegerechtigde binnen 10 jaar de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt, dan eindigt de partneralimentatie op het moment dat de alimentatiegerechtigde de AOW leeftijd bereikt.
  • Als het huwelijk langer dan 15 jaar heeft geduurd en de alimentatiegerechtigde is geboren vóór of op 1 januari 1970, dan eindigt de partneralimentatie na 10 jaren.
  • Als er kinderen uit het huwelijk zijn geboren dan eindigt de verplichting om partneralimentatie te betalen niet eerder dan op het moment dat het jongste kind 12 jaar wordt.

Meer weten?
Heb je vragen of wil je meer informatie? Neem gerust contact met me op. Een intakegesprek is altijd gratis en vrijblijvend.

Iedereen stelt bij een scheiding dat de kinderen voorop staan. Monique Knigge, echtscheidingsmediator uit Zwolle weet hoe lastig dit in de praktijk kan zijn: “Door de emoties tijdens een echtscheiding is het niet makkelijk om ook voor de kinderen de juiste keuzes te maken. Kinderen hebben maar één belang in deze situatie en dat is dat zij niet hoeven te kiezen en van beide ouders mogen blijven houden. Ze willen met hun keuzes beide ouders geen verdriet doen.
In zo’n geval is het helpend voor de kinderen in gesprek met de mediator te gaan. Het gesprek met mij  is vertrouwelijk en samen met het kind spreek ik af welke dingen ik aan de ouders mag doorgeven. De uitkomst van dit gesprek (kinderen in gesprek met de mediator) neem ik mee als input voor de afspraken en geeft kinderen meer rust in een toch moeilijke periode.”

Bruggesprek
Ook de rechtbank wil dat ouders hun kinderen meer betrekken bij de scheiding en de afspraken die gemaakt worden met een zogenaamd bruggesprek.Lees het document dat hierbij hoort voor  de onderwerpen die je met kinderen kunt bespreken. Dit document moeten ouders en kinderen samen invullen en naar de rechtbank sturen.

Ga je als vader of moeder alleen op vakantie met de kinderen? Zorg dan voor toestemming van de andere ouder. Een vader of moeder die met een minderjarig kind op vakantie naar het buitenland gaat, moet aan de grens aan kunnen tonen dat ze toestemming hebben van de andere ouder om het kind mee te nemen. Zo wordt ontvoering van kinderen voorkomen. Om ouders te waarschuwen dit voor vertrek goed te regelen, is 5 juni 2019 op Schiphol een campagne gestart.

Belangrijk om te regelen
Als je bent gescheiden of gaat scheiden is de kans groot dat je alleen met de kinderen op vakantie gaat. Voorkom gedoe tijdens de reis en vul beiden het toestemmingsformulier in.